ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΝΤΕΡΙΚΟ ΜΙΚΡΟΒΙΩΜΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΟ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ;

Το εντερικό μικροβίωμα είναι μοναδικό για τον καθένα μας και αποτελεί, κατά κάποιον τρόπο, την ατομική ταυτότητα μας.

Της Ευγενίας Καραγιαννίδου

Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος στην επιστημονική κοινότητα για το εντερικό μικροβίωμα. Ποιοι παράγοντες το επηρεάζουν; Ποιες ασθένειες συνδέονται με την διαταραχή του; Πως μπορούμε να το ενισχύσουμε; Πώς μπορεί η διατροφή μας να δράσει ευεργετικά σε αυτό; Είναι κάποια από τα ερωτήματα που μας απασχολούν ερευνητικά.

Τι είναι το εντερικό μικροβίωμα;

Ένα σύνολο μικροοργανισμών όπως βακτήρια, μύκητες, πρωτόζωα και ιοί «κατοικούν» στο γαστρεντερικό σωλήνα μας, στο ουρογεννητικό σύστημα, στο στόμα και στο δέρμα μας, σχηματίζοντας το ανθρώπινο μικροβίωμα. Η συντριπτική πλειοψηφία των μικροοργανισμών του ανθρώπινου μικροβιώματος «κατοικεί» στο γαστρεντερικό σωλήνα, γνωστή ως εντερικό μικροβίωμα ή εντερική χλωρίδα. Το εντερικό μικροβίωμα έχει συγκεντρώσει το μεγαλύτερο επιστημονικό ενδιαφέρον.

Το εντερικό μικροβίωμα είναι μοναδικό για τον καθένα μας και αποτελεί, κατά κάποιον τρόπο, την ατομική ταυτότητα μας. Ένα υγιές εντερικό μικροβίωμα συμβάλει στην καλή λειτουργία του εντέρου και του μεταβολισμού, στην παραγωγή και απορρόφηση ορισμένων βιταμινών (Β και Κ), στην προστασία μας από παθογόνους μικροοργανισμούς και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος μας.

Ποιοι παράγοντες το επηρεάζουν;

Ορισμένοι από τους παράγοντες που επιδρούν στη μορφή και στη λειτουργικότητα του εντερικού μικροβιώματος είναι η διατροφή, το περιβάλλον, η άσκηση, το άγχος, η λήψη φαρμάκων (κυρίως αντιβιοτικών), το κάπνισμα, ο τρόπος γέννησης, οι ασθένειες, η γήρανση και οι ορμονικές αλλαγές.

Η ανάπτυξη του εντερικού μικροβιώματος αρχίζει κατά τη γέννηση: το γαστρεντερικό σύστημα του νεογέννητου «κατοικείται» πολύ γρήγορα από μικροοργανισμούς προερχόμενους από τη μητέρα του και το περιβάλλον. Από τη στιγμή της γέννησης μας μέχρι την ηλικία των 3 ως 5 ετών, το εντερικό μικροβίωμα αλλάζει με πολύ γρήγορο ρυθμό, οπότε σταθεροποιείται και γίνεται παρόμοιο με αυτό των ενηλίκων. Μετά την ηλικία των 65 ετών παρατηρείται μείωση στην ποικιλομορφία του εντερικού μικροβιώματος και απώλεια της ισορροπίας, γνωστή και ως δυσβίωση.

Η σύνθεση και η ποικιλομορφία του εντερικού μικροβιώματος καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το περιβάλλον και τη διατροφή μας. Ενδεικτικά, οι Ιάπωνες μπορούν να καταναλώνουν ορισμένα φύκια στη διατροφή τους, χάρη σε ορισμένα ένζυμα που παράγονται στο εντερικό τους μικροβίωμα. Τα συγκεκριμένα ένζυμα βοηθούν στη διάσπαση των φυκιών αυτών και συντίθενται από θαλάσσια βακτήρια της περιοχής που έχουν «κατοικήσει» στο εντερικό μικροβίωμα των Ιαπώνων.

Ποιες ασθένειες συνδέονται με την διαταραχή του;

Η διαταραχή της ισορροπίας στο εντερικό μικροβίωμα (δυσβίωση), έχει αποδειχτεί ότι συνδέεται με διάφορα προβλήματα υγείας, όπως φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, αλλεργίες, παχυσαρκία, διαβήτης, καρκίνος, ψωρίαση, αυτισμός, νόσος Πάρκισον, νόσος Alzheimer κ.α.

Πώς μπορούμε να το ενισχύσουμε;

Η ισορροπημένη διατροφή, η άσκηση, η διαχείριση του άγχους και η αποφυγή άσκοπης χρήσης αντιβιοτικών αποτελούν τις κύριες τακτικές που πρέπει να ακολουθήσουμε για να διατηρήσουμε ένα υγιές μικροβίωμα.

Πώς μπορεί η διατροφή μας να δράσει ευεργετικά σε αυτό;

Όσον αφορά τη διατροφή, η χρήση πρεβιοτικών και προβιοτικών έχει αποδειχτεί ότι έχει ευεργετική επίδραση στο εντερικό μικροβίωμα. Τα πρεβιοτικά είναι φυτικές ίνες ή σύνθετες πρωτεΐνες και είναι άπεπτα όταν περνάνε μέσα από τον εντερικό σωλήνα. Βασικές πηγές των πρεβιοτικών είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, η βρώμη, τα όσπρια, το σκόρδο, τα κρεμμύδια, ο λιναρόσπορος, το σιτάρι, το κριθάρι και τα περισσότερα προϊόντα ολικής άλεσης. Τα πρεβιοτικά στην ουσία λειτουργούν ως «τροφή» για τα προβιοτικά, γι’ αυτό και ο συνδυασμός τους βελτιώνει το εντερικό μικροβίωμα και ενισχύει την άμυνα του οργανισμού. Τα προβιοτικά είναι εκείνοι οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί του εντερικού μικροβιώματος (τα «καλά» βακτήρια) την παρουσία των οποίων στο έντερο μπορούμε να ενισχύσουμε μέσω ορισμένων τροφών που έχουν υποστεί ζύμωση (πχ. το γιαούρτι, το κεφίρ, μερικά μαλακά τυριά, το τουρσί και η μπίρα). Τέλος, στο εμπόριο τόσο τα πρεβιοτικά όσο και τα προβιοτικά κυκλοφορούν με τη μορφή συμπληρωμάτων διατροφής, η χρήση των οποίων όμως για να είναι αποτελεσματική καλό θα είναι να γίνεται κάτω από τις οδηγίες του γαστρεντερολόγου σας ή του διαιτολόγου σας.

Ευγενία Καραγιαννίδου

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
E-mail: info.ediaita@gmail.com
Τηλέφωνο: 2310-456001 Κινητό: 6974311001
www.e-diaita.com