Η Life Coach Δέσποινα Δριβάκου δίνει τις απαντήσεις στα ερωτήματα που όλοι έχουμε στο μυαλό μας.

 

Ποιες ψυχολογικές επιπτώσεις είχε η καραντίνα στον άνθρωπο;

Η λέξη καραντίνα χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία το 1127 για την επιδημία της λέπρας και μεταγενέστερα κατά την διάρκεια της επιδημίας της πανώλης. Σε όποια περίπτωση η καραντίνα δεν είναι μια ευχάριστη εμπειρία και έχει υψηλό ψυχολογικό κόστος. Επιπλέον η απόσταση από αγαπημένα πρόσωπα, ο περιορισμός της ελευθερίας, η μείωση της δραστηριότητας ή η απώλεια εργασίας μπορούν να προκαλέσουν θυμό, αβεβαιότητα, μειωμένη κινητικότητα, κοινωνική απόσυρση και θλίψη, ενώ ο αποπροσανατολισμός μπορεί να αποτελέσει πολύ σοβαρή αιτία απώλειας νοήματος της ζωής.

Η καραντίνα και ο εγκλεισμός που βιώσαμε μπορούν να οδηγήσουν σε μετατραυματικό στρες ( PTSD), άγχος , κατάθλιψη, κόπωση που οφείλεται σε ψυχολογικούς λόγους, πτώση του ηθικού και πιθανά κάποια κοινωνική αντίδραση. Η αγωνία που δημιουργήθηκε σε μεγάλη ομάδα του πληθυσμού, ο φόβος που συνδέθηκε με την πιθανότητα ασθένειας όπως και η αβεβαιότητα για το μέλλον διαμόρφωσαν ένα περιβάλλον δυσπιστίας ιδιαίτερα νοσηρό που θα αφήσει πολλά κατάλοιπα στην κοινωνία μας.

Ποια ήταν τα συμπτώματα στη διάρκεια της καραντίνας και ποια είναι μετά από αυτή;

Η αίσθηση μοναξιάς και οι ιδεοψυχαναγκαστικές συμπεριφορές , όπως το πλύσιμο των χεριών και η διαρκής απολύμανση τους, ήταν δύο από τα κυρίαρχα συμπτώματα κατά τη διάρκεια της καραντίνας.Σημειώθηκε μεγάλη έξαρση (κυρίως στις νεαρότερες ηλικίες) στην μετατόπιση του ύπνου κατά τις πρώτες πρωινές ώρες ,ενώ κατά την διάρκεια της μέρας είχαν παρατεταμένο ύπνο και μειωμένο ενδιαφέρον για δραστηριότητα ή μελέτη. Τέλος η αυξημένη χρήση αλκοόλ και καπνίσματος , φάνηκε να αποτελεί δημοφιλές μέσο διαχείρισης του στρες, όπως και η παρατεταμένη ενασχόληση με social media με θεαματική άνοδο της πλατφόρμας tic tok, δημιουργώντας αστεία βίντεο.

Το μετά καραντίνας κυρίαρχο σύμπτωμα είναι ο φόβος και δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ανέπτυξαν ένα είδος ανθρωποφοβίας και έμμονης σκέψης ότι θα μας «ξανακλείσουν μέσα». Κάποιοι άλλοι αισθάνονταν φόβο να βγουν μόνοι ή να οδηγήσουν.

Χρειάζεται να θυμόμαστε ότι σε πολύ μεγάλες «δόσεις» ο φόβος φέρνει αντίθετα αποτελέσματα και ο κόσμος τελικά αδιαφορεί για τις συνέπειες.

Τι μπορεί να γίνει για να αντισταθμιστούν οι ψυχολογικές συνέπειες της;

Πολύ δύσκολο να δοθεί μια απάντηση . Κάθε άνθρωπος έχει να διαχειριστεί άλλα συναισθήματα και να προσαρμοστεί σε διαφορετικές καταστάσεις στη ζωή του. Σίγουρα όμως η προληπτική παρέμβαση με καμπάνιες για την ψυχική και σωματική υγεία , παράλληλα με μέτρα οικονομικής στήριξης θα διαμορφώσουν ένα κλίμα πρόβλεψης και ελέγχου για το αύριο. Αυτά μπορούν να δημιουργήσουν σταθερότητα και ασφάλεια, κάτι που σήμερα λείπει.

Πώς θα προσαρμοστούμε στη διαφορετική πραγματικότητα;

Η προσαρμογή πέρνει από δύο εβδομάδες έως δύο μήνες, απλώς δεν γνωρίζουμε ακόμα ποια θα είναι αυτή η πραγματικότητα.. τα πράγματα είναι ακόμα πολύ ρευστά, καθώς κάθε μέρα κάτι νέο προκύπτει. Αυτό αποσταθεροποιηθεί διαρκώς το περιβάλλον, γεγονός που δεν ευνοεί.

Όλα φαίνεται να αλλάζουν, ακούμε ξαφνικά για παγκοσμιοποίηση, παν θρησκεία, τσιπάκια, κεραίες 5G..μεγάλος ο κατάλογος…ο κόσμος κουράστηκε…όλα αυτά δεν είναι εύκολο να τα διαχειριστεί κάποιος…οι κοινωνίες ρευστοποιούνται.

Ο κάθε ένας από εμάς θα κληθεί να επαναπροσδιοριστεί σε ένα νέο περιβάλλον, άγνωστο προς το παρόν. Η ατομική ταυτότητα αναδιαμορφώνεται, οι συνήθειες αλλάζουν, όπως και οι απαιτήσεις. Η κατακλυσμιαία ροή πληροφοριών δημιουργεί σύγχυση και αβεβαιότητα. Ίσως αυτό είναι πιο επικίνδυνο και από τον ίδιο τον ιό για τη υγεία των ανθρώπων.

Γιατί αυξήθηκαν ο φόβος και το άγχος;

Ο Covid 19 είναι ένας αόρατος και άγνωστος εχθρός. Όταν θέλεις να συγκροτήσεις τον κόσμο, εμφάνισε έναν εχθρό που έχει αυτά τα χαρακτηριστικά.. θα τρομοκρατηθούν όλοι…Κάποτε έγινε αυτό στις ΗΠΑ με την ανακοίνωση ότι εμφανίστηκαν UFO … όλοι ενώθηκαν απέναντι στον άγνωστο εχθρό τρομαγμένοι ..είναι ίσως το ένστικτο της αυτοσυντήρησης που κάνει τους ανθρώπους να ενεργούν με αυτόν τον τρόπο , υπακούοντας και ακολουθώντας οδηγίες ώστε να επιβιώσουν και να εξασφαλίσουν την συνέχεια, στη ζωή και το life style που έχουν διαμορφώσει έως σήμερα, με όποιο κόστος πολύ συχνά.

Τί ήταν αυτό που τρομοκράτησε περισσότερο τον κόσμο;

Η πιθανότητα θανάτου στις ευπαθείς ομάδες και η εύκολη μεταδοτικότητά του ιού. Πιστεύω όμως η διάσταση του άγνωστου και αόρατου εχθρού διαδραμάτισε καίριο λόγο.

 

Ποιες ηλικίες επηρεάστηκαν περισσότερο από την καραντίνα;

Όλοι επηρεάστηκαν αρκετά , κυρίως όμως οι νεαρές ηλικίες και τα παιδιά. Σταμάτησε το σχολείο ..έπαψαν οι κοινωνικές επαφές , χρειαζόταν sms για να βγει κάποιος έξω από το σπίτι του.. απίθανα και πρωτόγνωρα πράγματα για μια δημοκρατία ..κάτι που ήταν δεδομένο και αυτονόητο. θεωρώ πως αυτό θα επηρεάσει μακροπρόθεσμά αυτή τη γενιά των παιδιών και εφήβων , καθώς αυτή η νέα συνθήκη εντάσσεται στην κατασκευή πραγματικότητάς τους, ως κάτι φυσιολογικό.(Θυμηθείτε τις πρώτες μέρες της καραντίνας, ήταν απαγορευτικό να βγουν έξω τα μικρά παιδιά και οι επισκέψεις σε παππούδες θεωρούνταν δολοφονία! )

Πόσο θα διαρκέσουν τα ψυχολογικά προβλήματα;

Είναι πολυπαραγοντικό αυτό το ζήτημα.Προς το παρόν οι περισσότεροι κάνουν υπομονή ώστε να επιστρέψουν σε κανονικούς ρυθμούς. Όσο αργεί αυτό,τα προβλήματα παραμένουν και δεν αναφέρομαι μόνο στα ψυχολογικά…τα οικονομικά θα παίξουν σημαντικό ρόλο.

Περισσότερη καραντίνα θα είχε μεγαλύτερες ψυχολογικές επιπτώσεις;

Πολλοί θεωρούν ότι θα ξανασυμβεί, και μάλιστα σύντομα. Η αλήθεια είναι ότι η καταστροφολογία μπορεί να λειτουργήσει πολύ αρνητικά στην ψυχολογία της μάζας,όπως και ο φόβος φυσικά.Η δεύτερη καραντίνα θα μας βρει περισσότερο προετοιμασμένους και ίσως πιο ανθεκτικούς, αλλά οι οικονομικές επιπτώσεις θα διαμορφώσουν τις ψυχολογικές επιπτώσεις.

Όπως όμως αναφέρω παραπάνω, μακροπρόθεσμα ο εγκλεισμός και η απομόνωση δημιουργεί σημαντικές αλλοιώσεις στην ατομική αλλά και τη συλλογική ταυτότητα και ίσως αυτό προκαλέσει απρόβλεπτες αντιδράσεις και να έχει μεγαλύτερο κόστος τελικά από την πρώτη καραντίνα.

Θεωρώ ότι κάτι τέτοιο χρειάζεται να αποτραπεί με κάθε τρόπο και να υπάρχει απόλυτη διαφάνεια και αντικειμενική ενημέρωση του κοινού, αυτή η τακτική ίσως έχει θετικό αντίκτυπο και να μειώσει την δυσπιστία του πληθυσμού.

Δέσποινα Δριβάκου
Ψυχολόγος Msc
Συστημική/Οικογενειακή
Ψυχοθεραπεύτρια
Life Coach /NLP Master Practitioner
https://despinadrivakou.wordpress.com