Η Γενική Διευθύντρια του Ιδρύματος Λαμπράκη και εμπνεύστρια του προγράμματος Womentors μοιράζεται τις σκέψεις της με τη Vwoman.
Της Σοφίας Αποστολίδου
Η σχέση της Βιβής Ανθοπούλου με το Ίδρυμα Λαμπράκη ξεκίνησε το 2007, όταν εργάστηκε ως project manager του πανελλαδικού Δικτύου Σχολικής Καινοτομίας. Από το 2013 βρίσκεται στο τιμόνι του φορέα.Η διευθύντρια του Ιδρύματος Λαμπράκη πιστεύει πως μέσα από την σωστή παιδεία- στην οποία έχει προσφέρει από διάφορες θέσεις όλα αυτά τα χρόνια-μπορεί να αλλάξει ο κόσμος. Μιλάει με ενθουσιασμό για τις κοινωφελής δράσεις του Ιδρύματος και για το πρόγραμμα γυναικείας ενδυνάμωσης- “Womentors” το οποίο η ίδια εμπνεύστηκε και υλοποίησε και έχει ως στόχο του την εξάλειψη των έμφυλων ανισοτήτων–που εξακολουθούν να υφίστανται-μέσω της ενημέρωσης των γυναικών.
Τέλος, η Βιβή Ανθοπούλου εκμυστηρεύεται τις δυσκολίες που η ίδια βίωσε,όταν ούσα μόλις 29 ετών βρέθηκε σε θέσεις ευθύνης ,μαζί με πολιτικούς και ακαδημαϊκούς που στην συντριπτική πλειοψηφία τους ήταν άντρες-και μάλιστα πολύ μεγαλύτερης ηλικίας- και μοιράζεται μαζί μας πως διαχειρίζεται τις πολλαπλές απαιτήσεις της καθημερινότητάς της.
Πότε και πώς μπήκε στη ζωή σας το Ίδρυμα Λαμπράκη;
Η σχέση μου με το Ίδρυμα Λαμπράκη ξεκίνησε το 2007, όταν ανέλαβα project manager του πανελλαδικού Δικτύου Σχολικής Καινοτομίας (ΔΣΚ), της κεντρικής δράσης της Μορφωτικής Πρωτοβουλίας, μιας σύμπραξης οκτώ μεγάλων κοινωφελών Ιδρυμάτων. Τη διαχείριση αυτής της συνεργασίας είχε τότε το Ίδρυμα Λαμπράκη, με πρωτοβουλία του οποίου έγινε η συγκεκριμένη σύμπραξη. Σε αυτό το πλαίσιο η σχεδόν καθημερινή μου παρουσία στο Ίδρυμα αυτό, μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω τον οργανισμό και τις δράσεις του από μέσα. Το 2011, όταν ολοκληρώθηκε το ΔΣΚ είχα ήδη δεσμευτεί σε επόμενα project με πανεπιστήμια και σε συμβουλευτικό ρόλο προς το Υπουργείο Παιδείας. Δυο χρόνια αργότερα, το 2013 μου έγινε η πρόταση να αναλάβω τη διεύθυνση του Ιδρύματος. Αρχικά, αυτό στα αυτιά μου ακούστηκε ως στέρηση της ελευθερίας μου. Μέχρι εκείνη τη στιγμή βρισκόμουν συνειδητά στην ελεύθερη αγορά, προσφέροντας υπηρεσίες στον τομέα της εκπαίδευσης. Ξαφνικά έπρεπε να δεσμευτώ με τρόπο ασύμβατο με τις επιλογές μου, δηλαδή να γίνω υπάλληλος σε έναν οργανισμό. Το Ίδρυμα βρισκόταν τότε σε μεταβατική φάση. Μετά τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη περιήλθε στην ευθύνη της οικογένειάς του, η οποία ανέλαβε να το καταστήσει βιώσιμο. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή το Ίδρυμα ήταν για μένα μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόκληση, την οποία αποδέχτηκα. Από το καλοκαίρι του 2013 μέχρι σήμερα το Ίδρυμα αποτελεί για μένα έναν χώρο δημιουργικής και κοινωφελούς δραστηριότητας στον τομέα της εκπαίδευσης και της μάθησης. Ο προσανατολισμός μου στην ποιότητα και στο αποτέλεσμα ικανοποιείται μέσα στον χώρο αυτό από την προστιθέμενη αξία των δράσεών μας.
Το ίδρυμα Λαμπράκη είναι ένα από τα σπουδαιότερα ιδρύματα της χώρας μας . Τι είναι εκείνο που αγαπάτε περισσότερο σε αυτό;
Θα συμφωνήσω μαζί σας. Από το 1992 που ιδρύθηκε το Ίδρυμα έχει προσφέρει κυρίως στον τομέα της παιδείας, αλλά και σε άλλους τομείς, όπως είναι ο πολιτισμός και η οικονομική ανάπτυξη σημαντικότατο έργο, το οποίο έχει ωφελήσει εκατομμύρια ανθρώπους. Εκείνο που με προσέλκυσε στο Ίδρυμα είναι πρώτα από όλα η εστίασή του στον τομέα της παιδείας και φυσικά ο κοινωφελής του χαρακτήρας. Έχω την βαθιά πεποίθηση ότι μέσω της παιδείας μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο και αυτός είναι ο σκοπός της δράσης μου, όσο θυμάμαι τον εργαζόμενο εαυτό μου.
Πιστεύω ακράδαντα στη δύναμη της εκπαίδευσης και παράλληλα πιστεύω ότι οι επίσημες δομές εκπαίδευσης, δηλαδή τα σχολεία, τα πανεπιστήμια κ.λπ. είναι ασύμβατες με τον τρόπο που οι άνθρωποι μαθαίνουν, ο οποίος φυσικά δεν είναι ένας και μοναδικός. Βρίσκομαι στην εκπαίδευση ολόκληρη τη ζωή μου: αρχικά ως μαθήτρια και φοιτήτρια και στη συνέχεια ως διδάσκουσα, ως ερευνήτρια, ως σχεδιάστρια και εισηγήτρια πολιτικών εκπαίδευσης και εκπαιδευτικών πρακτικών και προγραμμάτων, ως αξιολογήτρια, ως επιμορφώτρια/εκπαιδεύτρια και ως μέντορας. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι έχω προσεγγίσει και βιώσει την εκπαίδευση από όλες τις πλευρές της. Έχω διδάξει σε όλες τις βαθμίδες της τυπικής εκπαίδευσης, όπου ενώ βιώνεις το πώς μπορείς να επηρεάσεις θετικά τους νέους ανθρώπους, νιώθεις εγκλωβισμένη σε ένα στρεβλό σύστημα. Έχω επιμορφώσει εκπαιδευτικούς και συντονίσει εκπαιδευτικές παρεμβάσεις, κυρίως μέσω ακαδημαϊκών φορέων. Τα έργα αυτά των πανεπιστημίων ενώ υπηρετούν ερευνητικούς σκοπούς, συνήθως στερούνται βιωσιμότητας και δεν έχουν την απαιτούμενη δυναμική για να πυροδοτήσουν αλλαγές στην εκπαίδευση. Σχεδίασα και πρότεινα πολιτικές εκπαίδευσης για διάφορα κόμματα -γιατί το ενδιαφέρον μου επικεντρώνεται στην εκπαιδευτική πολιτική και είναι υπερκομματικό. Δούλεψα με υπουργούς και γενικούς γραμματείς στην Ελλάδα και με εμπειρογνώμονες σε ειδικές ομάδες στην Ε.Ε. και στον Ο.Η.Ε., όπου υπήρξα εθνική εκπρόσωπος. Καταφέραμε να εισάγουμε πολιτικές που τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή ήταν πρωτοποριακές. Για λίγο πίστεψα ότι μπορώ να αλλάξω τον κόσμο μέσω της πολιτικής. Ήμουν βέβαια και νεότερη τότε, λίγο πριν τα 30 μου. Βίωσα επανειλημμένα όμως τη ματαίωση τη στιγμή που ο/η επόμενος/η υπουργός της ίδιας ή άλλης κυβέρνησης ήρθε και κατάργησε επιτεύγματα για τα οποία συνεργαστήκαμε εμπειρογνώμονες και εκπρόσωποι ωφελούμενων από διάφορες χώρες. Και έπειτα δοκίμασα την Κοινωνία των Πολιτών, δηλαδή τον χώρο δραστηριοποίησης των ΜΚΟ, των συλλογικοτήτων, των ενεργών πολιτών και των ιδρυμάτων.
Σήμερα, που πλέον κλείνω 14 χρόνια σε αυτόν τον λεγόμενο τρίτο τομέα, γνωρίζω πια ότι από εδώ μπορώ να κάνω τη διαφορά με όρους αυτονομίας, διαφάνειας, ποιότητας και βιωσιμότητας. Σχεδιάζω η ίδια τα προγράμματα και τις παρεμβάσεις του Ιδρύματος, επιλέγω τους/τις συνεργάτες/ιδες με τους/τις οποίους/ες θα τα υλοποιήσουμε και έχω τον έλεγχο της ποιότητας. Το Ίδρυμα έχει την ικανότητα να αναπτύσσει και να διαχειρίζεται προγράμματα σε εθνική κλίμακα, πράγμα που συνεπάγεται αντίστοιχης έκτασης αντίκτυπο. Οι ηθικές επιστροφές από το έργο που αναπτύσσουμε είναι για μένα πολύ σημαντικές, δεδομένου ότι απευθυνόμαστε με όρους καινοτομίας, αλλά και συμπερίληψης και με παράλληλο στόχο να αμβλύνουμε τις εκπαιδευτικές και μορφωτικές ανισότητες. Το έργο μας το προσφέρουμε πάντα στους/στις εκάστοτε ωφελούμενους/ες δωρεάν. Αντίστοιχα, προσφέρουμε στην πολιτεία την τεχνογνωσία, το περιεχόμενο και τα δίκτυα που δημιουργούμε.
Εκείνο που με κρατά στον χώρο αυτό είναι ότι μπορώ να κάνω το όραμά μου πράξη, μένοντας πιστή στις αξίες μου.
Μία από τις σημαντικότερες δράσεις του Ιδρύματος Λαμπράκη είναι το πρόγραμμα «WOMENTORS» -που λειτουργεί πλέον υπό την αιγίδα της προέδρου της Δημοκρατίας- και έχει ως στόχο την ενδυνάμωση των γυναικών. Πως θα συμβάλλει το πρόγραμμα Womentors στην κατάρριψη των έμφυλων διακρίσεων;
Ο μέσος Έλληνας και η μέση Ελληνίδα θα σου πουν ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ανισότητες φύλου. Και όμως, η χώρα μας είναι σταθερά ουραγός της Ε.Ε. σε θέματα ισότητας. Γυναίκες και άντρες έχουμε αποδεχτεί τις ανισότητες φύλου ως κανονικότητα, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να ακροβατούν μοιρολατρικά σε ένα ναρκοπέδιο εμποδίων, απαξίωσης, αδικιών και κινδύνων. Το WOMENTORS ενημερώνει τις νέες γυναίκες για τις τεκμηριωμένες υπάρχουσες σε βάρος τους διακρίσεις και ανισότητες, ώστε να γνωρίζουν εγκαίρως ότι δεν οφείλουν να συμμορφωθούν προς αυτές. Τους καλλιεργεί ένα σύνθετο πλέγμα βασικών προσόντων και γνώσεων που θα τις βοηθήσει να υπερβούν ενδεχόμενα εμπόδια, αλλά και να δραστηριοποιηθούν για την άρση αυτών των ανισοτήτων. Το WOMENTORS απευθύνεται στις γυναίκες σε ηλικία 18-35 ετών για να τις προλάβει τώρα που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή. Οι γυναίκες αυτές ελπίζουμε ότι δεν θα αναπαράγουν τα στερεότυπα φύλου μέσα στα σπίτια τους. Επιπλέον, από την ερχόμενη σχολική χρονιά θα ενημερώνουμε μέσω μιας σειράς ενδοσχολικών εργαστηρίων τα παιδιά -κορίτσια και αγόρια- για τα στερεότυπα φύλου και τις ανισότητες. Στόχος είναι μέσα σε διάστημα δύο ετών να έχουν ενδυναμωθεί συνολικά 39.000 γυναίκες και 4.000 έφηβα αγόρια. 200 από αυτές τις γυναίκες έχουν εκπαιδευθεί ειδικά και ανέλαβαν ηγετικό ρόλο στο δίκτυό μας. Αυτές θα πάρουν τη σκυτάλη για μια κοινωνία πιο δίκαιη. Ελπίζω ότι τόσο η ολιστική μας προσέγγιση όσο και η έκταση της δράσης μας θα επηρεάσουν θετικά την ελληνική κοινωνία τα επόμενα χρόνια.
Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που βιώσατε ως γυναίκα στον επαγγελματικό στίβο και πως καταφέρατε να την παρακάμψετε;
Όντας τα περισσότερα χρόνια αφεντικό του εαυτού μου (ελεύθερη επαγγελματίας) είχα την πολυτέλεια να κάνω εγώ τις επιλογές και να αποφεύγω αυτά που δεν επιθυμούσα να ανεχτώ. Φυσικά και υπήρξαν φορές που συμβιβάστηκα, όμως σε σημεία που δεν θεωρούσα σημαντικά. Για μένα όμως δεν είχε υπάρξει WOMENTORS. Για κάποια πράγματα ήμουν ανυποψίαστη και απροετοίμαστη. Συνολικά, χρειάστηκε να δουλέψω πολύ και σκληρά για να φτάσω ως εδώ. Η σκληρή δουλειά και η προσήλωση στον στόχο είναι απαιτούμενα για την επίτευξη σχεδόν οποιουδήποτε επαγγελματικού στόχου. Όμως εμείς οι γυναίκες, χρειάζεται να επενδύσουμε πολύ περισσότερο κόπο και ενέργεια για να αποδείξουμε την αξία μας. Ήμουν 29 χρονών και γυναίκα όταν πρωτοκάθισα σε ολιγομελή τραπέζια με πολιτικούς και ακαδημαϊκούς που στην συντριπτική τους πλειονότητα είχαν ηλικία κατά 20 χρόνια μεγαλύτερη από τη δική μου και ήταν άντρες. Σε κάποιες περιπτώσεις αρχικά έγινα δεκτή με αδιαφορία. Όμως αυτό ποτέ δεν είχε διάρκεια, διότι προσπαθούσα -και προσπαθώ- πάντα να τοποθετούμαι με προστιθέμενη αξία. Ο τρόπος που το χειρίστηκα σε εκείνη την ηλικία είναι ότι στόχευα στο να εντυπωσιάσω με το αποτέλεσμα της δουλειάς μου ή με την παρέμβασή μου. Αν ένιωθα ότι αυτό δεν μπορώ να το κάνω, προτιμούσα να σιωπώ. Δεν είναι δύσκολο να κερδίσεις τον σεβασμό – ούτε και τον χάσεις, φυσικά.
Έχετε μία πολύ απαιτητική καθημερινότητα. Πως καταφέρνετε και ανταπεξέρχεστε στις απαιτήσεις των πολλαπλών ρόλων στους οποίους καλείται να ανταποκριθεί η σύγχρονη γυναίκα;
Δεν τα καταφέρνω. Κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ, όμως η superwoman είναι ήρωας των κόμικς και των κινούμενων σχεδίων. Είναι τόσο ψεύτικη όσο και ο superman. Έχω ξεκάθαρες προτεραιότητες και τις υπηρετώ πιστά. Τις επικαιροποιώ, όποτε χρειάζεται. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι τις υπηρετεί η καρδιά μου, οπότε η καθημερινότητά μου είναι αυθεντική και αυθόρμητη. Νομίζω ότι εκείνο που με ισορροπεί είναι ότι οι ανθρώπινες σχέσεις μου είναι ουσιαστικές.
