Η δυσάρεστη ανησυχία που προκαλείται από τους στρεσογόνους παράγοντες σε ένα άτομο μπορεί να τους οδηγήσει να αναζητήσουν άμεση ικανοποίηση προκειμένου να μειωθούν τα αρνητικά συναισθήματα.
της Δέσποινας Δριβάκου
Φανταστείτε να είστε στο κρεβάτι ξαπλωμένοι και σκέφτεστε όλα τα πράγματα που πρέπει να κάνετε: μια παρουσίαση στη δουλειά, έναν έλεγχο στο υλικό μιας εργασίας και μια αίτηση για μια ανταγωνιστική θέση μέλους μιας επιτροπής, όλα αναμένεται μέχρι τα μεσάνυχτα να έχουν ολοκληρωθεί. Η επόμενη μέρα είναι μια εντελώς διαφορετική ιστορία: νωρίς το πρωί στο γραφείο, συμμετοχή σε συναντήσεις συλλόγων και συμμετοχή σε ένα συμβούλιο, ενώ παράλληλα τρέχουν όλες οι άλλες απαιτητικές υποχρεώσεις για το σπίτι και την οικογένεια. Φαίνεται ότι κάθε μέρα φέρνει μια άλλη ατελείωτη λίστα με πράγματα που πρέπει να κάνετε.
Για να το κάνουμε ακόμα πιο δύσκολο σκεφτείτε ότι βρίσκεστε σε μια περιοριστική δίαιτα, και κάθε φορά που σκέφτεστε όλα όσα έχετε να κάνετε, απλά θέλετε να φάτε λίγη σοκολάτα. Στην πραγματικότητα, ποθείτε να απολαύσετε τα τρόφιμα που απαγορεύονται: μπισκότα, παγωτά …άρα “Μια σοκολάτα δεν θα βλάψει”. Αυτό το ένα κομμάτι νοστιμιάς ξαφνικά μετατρέπεται σε ένα δεύτερο, στη συνέχεια ένα τρίτο και τελικά ένα τέταρτο , που συμπληρώνεται με ένα θρυμματισμένο μπισκότο. Είναι λες και το στρες από τις υποχρεώσεις με κάποιο τρόπο να σας κάνει να ποθείτε αυτά τα σνακ ενώ στη συνέχεια ακολουθεί το υπερφαγικό επεισόδιο, όπου με τη σειρά του, αυξάνει περαιτέρω τα επίπεδα στρες ..
Το στρες όχι μόνο έχει πολυάριθμες βιολογικές επιπτώσεις στον οργανισμο, όπως αυξημένη αρτηριακή πίεση, πονοκεφάλους και επιδείνωση των προϋπαρχοντικών συνθηκών υγείας, επηρεάζει επίσης έμμεσα τις διατροφικές συνήθειες κάποιου, επηρεάζοντας τη συνολική υγεία και ευημερία ενός ατόμου. Μελέτες έχουν δείξει ότι το άγχος μπορεί να επηρεάσει την όρεξη ενός ατόμου, προκαλώντας είτε να τρώει περισσότερο ή λιγότερο από το συνηθισμένο, και μπορεί επίσης να επηρεάσει τις επιλογές τροφίμων κάποιου, προκαλώντας ένα άτομο να κυνηγήσει τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, “σνακ” ή γλυκά θερμιδικές βόμβες, αντί για πιο θρεπτικά τρόφιμα όπως το κρέας και τα λαχανικά.
Ως αποτέλεσμα, εκείνοι που συχνά βιώνουν στρες μπορεί να αυξήσουν την ημερήσια θερμιδική τους πρόσληψη τρώγοντας αδιάκοπα σνακ, οδηγώντας έτσι σε αύξηση βάρους και άλλα μακροπρόθεσμα ζητήματα υγείας όπως καρδιακές παθήσεις, διαβήτη και οστεοαρθρίτιδα. Το άγχος έρχεται σε πολλές μορφές και επηρεάζει σχεδόν όλους – ενήλικες στον χώρο εργασίας, τους φοιτητές, όσους υποφέρουν οικονομικά και όσους γενικά προσπαθούν να προσαρμοστούν στις εναλλαγές που τους επιφυλάσσει η ζωή-, είτε πρόκειται για ευχάριστες είτε για δυσάρεστες ασχολίες. Η παρουσία του στρες στην κοινωνία μας και η δυσκολία μας να το διαχειριστούμε μπορεί να έχει επιβλαβείς συνέπειες για την υγεία του γενικού πληθυσμού. Διαφορετικά επίπεδα άγχους μπορεί να προκαλέσουν ποικίλες αντιδράσεις σε διαφορετικά είδη ανθρώπων. Για παράδειγμα, οι υψηλοί στρεσογόνοι παράγοντες όπως η χρόνια ασθένεια ή ο θάνατος στην οικογένεια μπορεί συνήθως να μειώσουν τα επίπεδα όρεξης στα άτομα, ένα φαινόμενο γνωστό ως υποφαγία, ενώ πιο ήπιοι στρεσογόνοι παράγοντες μπορεί να αυξήσουν την όρεξη, η οποία ονομάζεται υπερφαγία. Ωστόσο, αυτό το μοτίβο εξαρτάται από διάφορους παράγοντες που βασίζονται στο άτομο και το φύλο.
Η δυσάρεστη ανησυχία που προκαλείται από τους στρεσογόνους παράγοντες σε ένα άτομο μπορεί να τους οδηγήσει να αναζητήσουν άμεση ικανοποίηση προκειμένου να μειωθούν τα αρνητικά συναισθήματα. Ενώ η κατανάλωση αυτών των τροφών δεν μειώνει το ίδιο το Στρες, μπορεί όμως να οδηγήσει το άτομο σε υπερκατανάλωση τροφής για να αισθανθεί τουλάχιστον κάποια ευτυχία, και τελικά οδηγεί μόνο σε επιπλέον επίπεδα στρες. Επιπλέον η κατανάλωση αυτών των τροφών αποσπά την προσοχή από τους στρεσογόνους παράγοντες ή τις δυσάρεστες εργασίες και παρέχουν στιγμιαία ανακούφιση και χαρά.. Τι θα συνέβαινε αν άλλαζε το είδος της τροφής που επιλέγουμε σε τέτοιες στιγμές; Για παράδειγμα σταφύλια ή αποξηραμένα σύκα σε αντίθεση με μπισκότα ή πατατάκια; Φαίνεται σε περιόδους πίεσης να επιλέγουμε τα λιγότερο υγιεινά. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι τα άτομα κάτω από υψηλότερα επίπεδα άγχους τείνουν να επιλέγουν ανθυγιεινές εναλλακτικές λύσεις τροφίμων, οι οποίες στην περίπτωση αυτή ήταν το γλυκό ή αλμυρό έναντι της υγιέστερης επιλογής των σταφυλιών ή σύκων.
Καθώς το άγχος έχει βρεθεί ότι αυξάνει την κατανάλωση υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ανθυγιεινών τροφίμων σε άτομα, εκείνοι που βρίσκονται σε ένα περιβάλλον υψηλής πίεσης μπορεί συχνά να διψούν συνήθως με αυτά τα παχυντικά τρόφιμα, τα οποία μπορούν τελικά να οδηγήσουν σε αύξηση του σωματικού βάρους και παχυσαρκία. Ωστόσο, μπορούν να ληφθούν πολλά μέτρα για την ανακούφιση του στρες και την ελαχιστοποίηση των κύκλων πίεσης. Η γιόγκα, για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το άγχος. Η πλήρης συγκέντρωση στην αργή και σταθερή αναπνοή καταστέλλει τις αγχώδεις σκέψεις και ανακουφίζει την ένταση από το σώμα, επιτρέποντας σε κάποιον να εισέλθει σε μια χαλαρή κατάσταση αυξημένης αυτογνωσίας. Άλλοι βρίσκουν χρήσιμο να δημιουργήσουν ένα ημερολόγιο καταγραφής , στο οποίο μπορούν να καταγράψουν τις πηγές των στρεσογόνων παραγόντων, πώς ανταποκρίθηκαν σε αυτούς και αν τους έκανε να αισθάνονται καλύτερα ή όχι. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί κανείς να δημιουργήσει κατάλληλους και αποτελεσματικότερους μηχανισμούς αντιμετώπισης, ως απάντηση σε στρεσογόνες καταστάσεις, σε αυτό το σημείο η συνεργασία ενός ψυχολόγου και ενός διαιτολόγου θα ήταν σοφή επιλογή!
Καλό καλοκαίρι !
Δέσποινα Δριβάκου
Ψυχολόγος Msc, Phd.c
EFT couple therapist
Life Θεραπεύτρια Coach, NLP Master Pr.
Συστημική/Oικογενειακή Θεραπεύτρια
