Τρία επεισόδια με το σενάριο αντιμετώπισης της κρίσης και τη μετά κρίση αποθεραπεία. 

της Βαρβάρας Ασημακοπούλου

Όταν έγραφα το παρακάτω άρθρο το καλοκαίρι του 2021 με αφορμή τις καταστροφικές φωτιές, δεν φανταζόμουν τη νέα κρίση που είναι μπροστά μας με την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, Δεν φανταζόμουν αυτά που ζούμε σήμερα που παρακολουθούμε καρέ καρέ την εξέλιξη ενός ολέθριου πολέμου δίπλα στην πόρτα μας.

Πιστεύοντας ότι το παρακάτω άρθρο μου μπορεί να βοηθήσει σήμερα, παραθέτω κάποια κομμάτια του. Το άρθρο αυτό μιλά για τις φυσικές καταστροφές , προσπάθησε να το δεις όμως και από το πρίσμα των νέων εξελίξεων.

Η μεγαλύτερη διαπίστωση είναι ότι όλοι είμαστε εκτεθειμένοι σε πολλούς κινδύνους όπως οι φυσικές καταστροφές, φωτιές, πλημμύρες, σεισμοί κλπ. Σήμερα και πολέμους.

-Κάποτε θα χτυπήσει και τη δική σου πόρτα.
-Δεν υπάρχει κανένα σίγουρο υλικό μέσο προστασίας.
-Το μόνο σίγουρο είναι η νοοτροπία σου – οι πεποιθήσεις σου.

Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν υπάρχουν συμπαντικές δυνάμεις που να συνωμοτούν γι’ αυτό. Γνωρίζω όμως ότι οι ακραίες φυσικές καταστροφές προέρχονται από την ακραία οικολογική καταστροφή.

Χάθηκε το μέτρο, απομακρυνθήκαμε από την αρετή της ελευθεριότητας με τη σύγχρονη ερμηνεία, το μέτρο της διαχείρισης των πόρων της φύσης και των ανθρώπων, της ενέργειας, της γνώσης, των υλικών αγαθών κλπ.

Σκέφτομαι το δίδαγμα από το υπέροχο βιβλίο της διαχείρισης της αλλαγής του Johnson Spencer “Ποιος πήρε το τυρί μου” μήπως σωστά ψάχνουμε νέο τυρί, νέο πλανήτη και πρέπει να εγκαταλείψουμε τη γη μας διότι το τυρί τελειώνει;

Το μεγαλύτερο μάθημα που πήρα αυτές τις ημέρες είναι το εξής

Οι συνέπειες αυτής της οικολογικής αιμορραγίας θα έρθουν και σε μένα και σε σένα. Θα σου χτυπήσουν την πόρτα ανεξάρτητα σε πιο μέρος του πλανήτη γη βρίσκεσαι.

Τι θα κάνεις για αυτό;

-Θα εθελοτυφλείς, δεν θα κάνεις τίποτα, θα αφεθείς στη μοίρα, στην τύχη ή σε κάποιο τρίτο;

-Θα γυρίσεις σελίδα, θα το ξεχάσεις πείθοντας τον εαυτό σου ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί σε άλλους, σε κακούς, σε πλούσιους, σε άθεους, στην Αμερική, σε κάποια μακρινή χώρα που δεν θα πας ποτέ;
-Με το να ψηφίσεις μιαν άλλη κυβέρνηση, να συμμετέχεις σε μια διαδήλωση, να τινάξεις τα social media στον αέρα με αφορισμούς, απόψεις, λόγια συμπάθειας, φωτογραφίες για Pulitzer, θα ξορκίσεις το κακό, θα προφυλάξεις την οικογένειά σου, το μέλλον το δικό σου και των παιδιών σου;

Τα παραπάνω είναι ανθρώπινη παρορμητική συμπεριφορά λόγω του στρες και των αρνητικών συναισθημάτων, της ανασφάλειας, του φόβου, του επικείμενου κινδύνου, μετά από αυτή την τόσο «αποκαλυπτική» εμπειρία.

Αποκαλυπτική στο πόσο εκτεθειμένοι είμαστε, στο πόσο ευάλωτοι είμαστε, στο πόσο ο φόβος μπορεί να μας καταπιεί.

Να ζεις κάθε μέρα χωρίς να υπάρχει αύριο είναι μεγάλη ανοησία. Προσωπικά, αυτή η άποψη με καταθλίβει. Διότι έτσι χάνεις και το σήμερα. Προτείνω να ζεις κάθε μέρα γνωρίζοντας ό,τι υπάρχει αύριο, αρκεί να προετοιμαστείς σε ό,τι σου αναλογεί. Τι λες;

Ο φόβος

Ο φόβος είναι ένα αρνητικό συναίσθημα που είτε σε κάνει να πετρώνεις ή να επιτίθεσαι, δηλαδή να λειτουργείς παρορμητικά και όχι λογικά. Η κρίση σου επηρεάζεται και λαμβάνεις λάθος αποφάσεις άρα κάνεις και λάθος ενέργειες. Βιώσαμε έναν νέο φόβο από τις καταστροφικές φωτιές που ήρθε και προστέθηκε σε αυτόν της πανδημίας, όχι προσθετικά αλλά αυξητικά.

Μοιράζομαι μαζί σου την άνευ προηγουμένου εμπειρία που είχα με την οικογένειά μου την Πέμπτη 5 Αυγούστου με τις 100 φωτιές σε διαφορετικά μέτωπα μέσα σε λίγες ώρες, όπου μια εξ αυτών απείλησε και το Κρυονέρι στο οποίο μένω.

Φωτιά προερχόμενη από τα Βασιλικά Κτήματα στο Τατόι, τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς με σπάνια πανίδα που δεν υπάρχει άλλη πουθενά στην Ελλάδα. Τόπος αναψυχής, ιστορίας- τα πικ νικ που κάναμε με τα παιδιά μου όταν ήταν μικρά μέχρι και τώρα μέσα στην πανδημία ο τόπος αυτός ήταν η ψυχική και ουσιαστική μας ανάσα με τα ποδήλατα ή τα ποδαράκια μας.

Παραδέχομαι κι εγώ ότι ζούσα σε μια φούσκα, το φοβόμουν (έχοντα ζήσει την πρώτη φωτιά στην Πάρνηθα το 2007 – ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή και τότε σε δύσβατα και απροσπέλαστα μέρη) αλλά δεν φανταζόμουν ότι θα συμβεί σε αυτό το θεϊκό μέρος, έλεγα ότι θα το προστάτευε ο Θεός. Όμως προστάτευσε τα σπίτια μας στο Κρυονέρι. Πως πάνε οι θεϊκές επιλογές; Το δικό μου σώθηκε αλλά κάποιων άλλων κάηκε. Είμαι εγώ καλύτερος άνθρωπος και ο άλλος όχι; Δεν πάει σίγουρα έτσι διότι ο Θεός είναι φιλεύσπλαχνος και όχι τιμωρός.

Το σίγουρο είναι ότι στη σωτηρία μας συνέτειναν οι ανθρώπινες δυνάμεις, η πολιτική προστασία, η αστυνομία, οι πυροσβέστες, οι εθελοντές κλπ. Το έβλεπα με τα μάτια μου. Πόσο ευγνώμων είμαι! Πόσο υπερήφανη για τους λεοντόκαρδους, τους αγωνιστές, τους μαχητές, τους ήρωες, τους εθελοντές πυροσβέστες και τόσους άλλους!

Πάμε τώρα στα μαθήματα

1. Πιστεύω στο μεγαλείο της ανθρώπινης διάνοιας που έφτιαξε τον αριστουργηματικό αυτό πολιτισμό, ακόμη και αν στο διάβα του συνέβησαν τα πιο αποτρόπαια, τα πιο κακά έργα εναντίον της εξέλιξής του.

2. Πιστεύω στην απεριόριστη ανθρώπινη προσαρμοστικότητα στις κάθε φορά νέες συνθήκες συναισθηματικές και υλικές.

3. Πιστεύω στον ανθρώπινο ρεαλιστικό ρομαντισμό που σε κάνει να μην παρατάς τα όνειρά σου, να συνεχίζεις το ταξίδι σου σε αυτόν τον πανέμορφο κόσμο, και τις εκπλήξεις που σου επιφυλάσσει η μάθηση.

4. Πιστεύω στην εξέλιξη και την πρόοδο που έρχεται μετά από κάθε νέα εμπειρία

5. Πιστεύω στην ύπαρξη ενός ανώτερου συμπαντικού καλού που εξισορροπεί και εναρμονίζει τις καλές και κακές δυνάμεις που υπάρχουν στο σύμπαν νομοτελειακά.

Οι παραπάνω πέντε πεποιθήσεις μου ενισχύουν το κίνητρό μου για ζωή και με ενεργοποιούν να βρω το αντίδοτο του φόβου που ακόμη και μένα κατέκλυσε παρόλη τη στωική μου παιδεία.

Το αντίδοτο του φόβου

Αντίδοτο για να το βάλεις στη ζωή σου σε δόσεις ή όλο μαζί, όπως σου ταιριάζει.
Μπορώ = Ικανότητες + Γνώσεις + Εμπειρίες
Θέλω = Κίνητρο = Επιθυμίες + Ανάγκες + Πεποιθήσεις

Για να μπορέσεις να αποκτήσεις το αντίδοτο στον φόβο και να λάβεις μια υγιή και ισορροπημένη θέση στην κοινωνία (ένα θετικό παζλ) χρειάζεται να μην έχεις περιοριστικές πεποιθήσεις πχ τίποτα δεν αλλάζει, το σύστημα φταίει, εξαρτάται από τους άλλους, δεν μπορώ να κάνω τίποτα, τι θα πει ο κόσμος κλπ. Να τις αντικαταστήσεις με ενισχυτικές θετικές πεποιθήσεις όπως οι πέντε παραπάνω που σου ανέφερα που σου δίνουν το κίνητρο δηλαδή το λόγο να χαλιναγωγήσεις τον φόβο και να τον αντικαταστήσεις με αυτά που θα σου αναφέρω παρακάτω.

Πίστη και δράση

Στο μπορώ συμπεριλαμβάνονται οι πνευματικές, σωματικές και ψυχικές ικανότητες όπως οι αρετές.

Συγκεκριμένα οι εξής 4 θεμελιώδεις επιλεγμένες από τους στωικούς.

Η κρίση: πνευματική ικανότητα

Η ανδρεία: ψυχική ικανότητα ( κατά τον Αριστοτέλη ηθική)

Η δικαιοσύνη: πνευματική
Ο αυτοέλεγχος (πραότητα – διαχείριση του θυμού, σωφροσύνη- διαχείριση των επιθυμιών, ελευθεριότητα- διαχείριση των πόρων): ψυχική.
¨Όλες οι αρετές χρειάζονται την αρετή της κρίσης για να επιτευχθούν.

Χωρίζω την εμπειρία αυτή σε τρία επεισόδια

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 1- ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΗΣ

Για μένα ως αντίδοτο στον φόβο χρειαζόμαστε

ΑΦΥΠΝΙΣΗ – κρίση
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ – κρίση – αυτοέλεγχος
ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ – κρίση – αυτοέλεγχος
ΔΡΑΣΗ – κρίση – γενναιότητα

Τα παραπάνω είναι η ενδεδειγμένη συμπεριφορά μας την ώρα της κρίσης.

Συγκεκριμένα:
-Φωτιά με πιθανότητα να έρθει στην περιοχή μας
-Συνεχής αξιόπιστη ενημέρωση, προετοιμασία του σχεδίου εκκένωσης, των πραγμάτων που θα παίρναμε μαζί μας, εκτίμηση του κινδύνου, πιστή προσαρμογή στις οδηγίες και εντολές.

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 2- ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η ενδεδειγμένη συμπεριφορά μετά την κρίση – όταν είμαστε στο καταφύγιο ασφαλείς.

ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ – ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ
ΧΡΟΝΟΣ ΓΙΑ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 2 – ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ

-Χρόνος ουσιαστικής σύνδεσης με τον εαυτό, με την εσωτερική σου δύναμη, με τη βοήθεια του mindfulness και της γείωσης με τη μητέρα γη. (γυμνά πόδια στο χώμα, κολύμπι). Παίρνω θετική ενέργεια, από εκεί που υπάρχει από την θετική ανθρώπινη αλληλεπίδραση και διασύνδεση που μου καλλιεργούν την αγάπη και την ασφάλεια
-Βάζω όρια γύρω μου, δεν ακούω εξωτερικές φωνές που με αποσυντονίζουν, με παραπλανούν, συντηρούν το φόβο, τη θυματοποίηση και τη χειραγώγηση.
-Ασκήσεις ευγνωμοσύνης: Όλη αυτή την εβδομάδα θα κάνω ασκήσεις ευγνωμοσύνης για μένα και την οικογένειά μου, θα πάρω το χρόνο μου για να ξαναβρώ το κέντρο μου το σημείο ισορροπίας μου, να νοιώσω την ενέργειά μου να ξαναέρχεται, να συνδεθώ με την εσωτερική μου αλήθεια και δύναμη και τους αγαπημένους μου ανθρώπους.

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 3 – ΔΡΑΣΗ – ΑΝΤΑΠΟΔΟΣΗ

Προσφορά-ανταπόδοση

Όλοι όσοι δεν είχαν αυτή την εμπειρία αντί να καταληφθούν από φόβο για το μέλλον ή μια πρόσκαιρη χαρά, ή να εθελοτυφλούν ότι δεν θα έρθει κάτι αντίστοιχο σε αυτούς είναι λυτρωτικό να νοιώσουν ευγνωμοσύνη και να ανταποδώσουν όπως μπορούν καλύτερα αυτό το καλό.

Κι εγώ το ίδιο θα κάνω. Νοιώθω ευγνωμοσύνη που σωθήκαμε εμείς αλλά και λύπη για άλλους που έχασαν τις περιουσίες τους και φυσικά για την τεράστια οικολογική καταστροφή (και τα ζώα..). Σε αυτή την περίπτωση το φάρμακο είναι να δώσω κάτι πίσω να προσφέρω. Θα το σκεφτώ με καθαρό μυαλό και θα το κάνω.

Η ισορροπία στη φύση αλλά και στην ψυχή μας έρχεται με την ομοιόσταση.

Τη διαδικασία της Ρόης από εκεί που περισσεύει σε αυτό που υστερεί.

Receiving is Giving
Giving is Receiving

Όταν λαμβάνεις χρειάζεται να δώσεις κάτι από αυτό που έχεις παραπάνω από ότι χρειάζεσαι για να διατηρήσεις την ισορροπία σου και να βρίσκεσαι στο κέντρο σου. Όπως η αρετή μεταξύ υπερβολής και έλλειψης υπάρχει κινητικότητα ώστε να προσεγγιστεί η αρετή το μέσο.

Αξίες έχουν η μάλλον διατεινόμαστε ότι έχουμε . Αρετές έχουμε; Όπως σωστά λες Αναστασία. Αναγνωρίζουμε το μεγαλείο της ζωής με κρίση, δικαιοσύνη, αυτοέλεγχο και ανδρεία; Τις θεμελιώδεις αρετές που δανείστηκαν οι στωικοί φιλόσοφοι από τον Αριστοτέλη.

Αν αποφασίσουμε να ζήσουμε τη ζωή μας με αυτές. Πόσο ευτυχισμένοι θα γίνουμε άραγε; Πόσο καλύτεροι σύντροφοι, γονείς, φίλοι και πολίτες;

Τελευταίο μάθημα ζωής

Είμαι ευγνώμων και υπερήφανη για την οικογένειά μου, για τη νηφαλιότητα, την ψυχραιμία, την επικοινωνία, το συντονισμό, τη φροντίδα, την αρμονική αλληλεπίδραση, την αγάπη. Δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτα χωρίς αυτούς, η πιο μεγάλη μου συνειδητοποίηση όμως όταν έφτιαχνα «τη βαλίτσα με τα πολύτιμα» ναι μόνο μία.

Τα υλικά αντικαθίστανται.

Κι αυτό ήταν μεγάλη ανακούφιση και «ξαλάφρωμα».

Οι άνθρωποι είναι οι θησαυροί μου!!!

Αφιερωμένο σε κάθε λεοντόκαρδο, ρεαλιστή και ρομαντικό.

Βαρβάρα Χ. Ασημακοπούλου,

Team & Executive Coach, συγγραφέας, ομιλήτρια, ιδρύτρια HRE

ba@hre.gr

210 8160255

www.BarbaraAsimakopoulou.com

https://www.linkedin.com/in/barbara-asimakopoulou-mba-pcc-16bb78b/

https://www.facebook.com/Barbara.Asimakopoulou.MyPage