Η σχέση των γονιών είναι πολύ συχνά η βάση για την συναισθηματική ζωή της οικογένειας και η εξέταση και διερεύνηση αυτής της σχέσης είναι εξαιρετικά διαφωτιστική.
Της Αιμιλίας Αξιωτίδου*
Ως παιδιά μάθαμε πώς λειτουργούν οι σχέσεις των ενηλίκων από τις αλληλεπιδράσεις των γονιών μας.
Ο γάμος των γονιών μας μπορεί να μας δώσει σημαντικά μαθήματα σχετικά με το ρόλο των συναισθημάτων και την διαχείριση τους.
Από αυτούς μάθαμε, βλέποντας πως διαφωνούν και πως επιλύουν τις διαφωνίες.
Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ασταθείς γάμους ή σε εχθρικό περιβάλλον ή ακόμη και σε ήσυχο σχεδόν άτονο περιβάλλον μπορεί να έχουν δυσκολίες στην διαχείριση των συναισθημάτων τους.
Τα παιδιά πιστεύουν πως όλα όσα συμβαίνουν μέσα στο σπίτι τους συμβαίνουν και έξω από αυτό. Μόνο όταν αρχίσουν να εξερευνούν τον κόσμο αρχίζουν να αμφισβητούν αυτή την πεποίθηση.
Και αυτό ισχύει ιδιαιτέρως για τις οικογένειες που είναι πραγματικά δυσλειτουργικές.
Συχνά τα παιδιά όταν μεγαλώσουν και γίνουν ενήλικες, μπορεί να επικεντρωθούν και να διερευνήσουν πως π.χ. τα έχει επηρεάσει ο χωρισμός των γονιών τους αν είναι παιδιά χωρισμένων γονιών ενώ εκείνα των οποίων οι γονείς έμειναν μαζί μπορεί να μην μπουν σε τέτοια διαδικασία. Και μπορεί να παραμελήσουν να διερευνήσουν αν επηρεάστηκαν από το δεσμό των γονιών τους.
Ο γάμος των γονιών μας έχει τόσο μεγάλη επιρροή σε εμάς όσο και οι ξεχωριστές συμπεριφορές του κάθε γονιού!
Μερικά παιδιά μπορεί να μεγαλώνουν νιώθοντας ότι δεν αγαπιούνται και από τους δύο γονείς όχι επειδή η σχέση των γονιών τους δεν είναι καλή αλλά επειδή οι ίδιοι οι γονείς μεταξύ τους είναι σαν μια κλειστή ομάδα.
Οι δυο γονείς δηλαδή είναι δυο πλανήτες που κυκλώνουν ο ένας τον άλλον και μπορεί να έχουν παιδιά για τα οποία μοιάζει να μην έχουν καμιά συναισθηματική ανάγκη για αυτά.
Τα παιδιά είναι σαν θεατές σε ένα έργο που έχει χώρο μόνο για δύο ηθοποιούς.
Οι μελέτες μας δείχνουν ότι η συναισθηματική δυσφορία που προκαλείται στα παιδιά από την γονεϊκή σύγκρουση επηρεάζει την γνωστική επεξεργασία τους και αυξάνει τις δυσκολίες στην διαχείριση των συναισθημάτων τους.
Τα παιδιά που μεγαλώνουν με απειλές που εκτοξεύονται συνεχώς ανάμεσα στους γονείς, ότι θα φύγει ο ένας απ’ τους δύο ή ότι θα πάρει διαζύγιο, είναι πιο πιθανό να φοβούνται και να αγχώνονται περισσότερο από εκείνα που δεν έζησαν σε τέτοιες οικογένειες.
Από την άλλη πάλι ακόμη και ένας γάμος ο οποίος χαρακτηρίζεται από μία ήσυχη εχθρότητα χωρίς ουρλιαχτά και κραυγές αλλά παρόλα αυτά υπάρχει πλήρης έλλειψη επικοινωνίας και σεβασμού ανάμεσα στο ζευγάρι προκαλεί ένα άλλο είδος ζημιάς. Εδώ σε αυτές τις οικογένειες τα προβλήματα και οι δυσκολίες μπαίνουν κάτω από το χαλί και δεν ανοίγονται τα θέματα πάνω στο τραπέζι.
Η σχέση των γονιών είναι πολύ συχνά η βάση για την συναισθηματική ζωή της οικογένειας και η εξέταση και διερεύνηση αυτής της σχέσης είναι εξαιρετικά διαφωτιστική.
Ενώ μερικοί γονείς μπορούν να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους στην αναγνώριση των συναισθημάτων κάποιοι άλλοι απορρίπτουν τα συναισθήματα. Οι γονείς που έχουν αυτογνωσία δίνουν σημασία στο ρόλο των συναισθημάτων στη ζωή τους ιδιαίτερα στα αρνητικά συναισθήματα όπως πως την θλίψη και το θυμό και μπορούν να μιλήσουν για αυτά, μπορούν να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα των παιδιών τους και να τα βοηθήσουν στην διαχείριση τους.
Οι γονείς αυτοί συχνά βλέπουν τα αρνητικά συναισθήματά του παιδιού ως ευκαιρία για να μάθουν κάτι και για να αναπτύξουν οικειότητα με το παιδί τους. Το να αναγνωρίσουμε και να επικυρώσουμε τα συναισθήματα των παιδιών ακόμη και τα αρνητικά τα βοηθάει στο να εκφραστούν λεκτικά και να βρίσκουν τρόπους να επιλύουν τα προβλήματα τους.
Όπως επίσης μαθαίνουν στα παιδιά τους να βάζουν όρια και να αναπτύσσουν στρατηγικές για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση που τα οδήγησε σε αυτά τα αρνητικά συναισθήματα.
Οι γονείς που έχουν ανεπτυγμένη την συναισθηματική νοημοσύνη δεν σημαίνει πάντα ότι ταυτίζονται με τους γονείς που εκφράζουν μια ζεστασιά για τα παιδιά τους, γιατί ακόμη και οι θετικοί γονείς μπορεί να αγνοήσουν τον κόσμο των συναισθημάτων του παιδιού τους.
Στα σπίτια όμως όπου δεν μιλούν για συναισθήματα, και που θεωρούν ότι ο θυμός και η θλίψη του παιδιού είναι επιβλαβής για το ίδιο το παιδί και προσπαθούν οι γονείς να αλλάξουν αυτά τα συναισθήματα, σε τέτοιες οικογένειες, η θλίψη συχνά εκλαμβάνεται ως βάρος για τους γονείς, ένα πρόβλημα που πρέπει να διορθώσουν και υπάρχει η πεποίθηση πως απορρίπτοντας την θλίψη ως ασήμαντη, το παιδί θα γίνει ευτυχισμένο. Επιπλέον οι ερευνητές τονίζουν ότι πολλές οικογένειες που είχαν ένα απορριπτικό τρόπο ως προς την έκφραση συναισθημάτων, τιμωρούσαν πραγματικά τα παιδιά τους ή τα έβαζαν σε χρονικό όριο σχετικά με την έκφραση του θυμού τους.
Είναι σημαντικό λοιπόν να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώσαμε καθώς διερευνούμε το πως ο πατέρας μας και η μητέρα μας διαχειρίζονταν τα συναισθήματά τα δικά τους και τα δικά μας και θα πρέπει να αναστοχαστούμε πώς η στάση τους μας επηρέασε.
Είχαν και οι δύο γονείς μας την ίδια φιλοσοφία σχετικά με την διαχείριση των συναισθημάτων και λειτουργούσαν με τον ίδιο τρόπο; Ο ένας ή και οι δύο χρησιμοποιούσαν την ντροπή ή την απειλή πως θα μας τιμωρήσουν για να μας ενθαρρύνουν να συγκρατήσουμε και να κρύψουμε τα συναισθήματά μας;
Κάποια παιδιά που δεν αγαπήθηκαν μαθαίνουν να κρύβουν τα συναισθήματά τους επειδή πιστεύουν πως οι άλλοι θα τα κοροϊδεύουν αν τους δείξουν πως νιώθουν. Άλλα παιδιά μαθαίνουν ότι δεν έχει νόημα να μιλάνε για τα συναισθήματά τους και για αυτά που νιώθουν επειδή έτσι κι αλλιώς κανείς δε θα τα ακούσει. Όλες αυτές οι γονικές συμπεριφορές συμβάλλουν σημαντικά στα ελλείμματα που έχει ένα παιδί σχετικά με την διαχείριση των συναισθημάτων ως ενήλικας.
H Αιμιλία Αξιωτίδου είναι Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, Θεραπεύτρια Ζεύγους, Ομαδική και Ατομική Ψυχοθεραπεύτρια, Ψυχοπαιδαγωγός, Επιστημονικός Συνεργάτης ΑΠΘ, Ιατρική Σχολή, ΑΧΕΠΑ , Ιατρείο Παχυσαρκίας, Διακοπής Καπνίσματος
Τηλ. 6999521206
– Θεσσαλονίκη: Β. Ηρακλείου 25, (Λουλουδάδικα)
– Αθήνα: Αρχελάου 17, Παγκράτι (Β.Κωνσταντίνου μετρό Ευαγγελισμός).
https://www.facebook.com/Αιμιλία-Αξιωτίδου-1392827551044151/
